Zrenjanin- Izložba pod nazivom „Mlinovi na području srednjeg Banata od praistorije do 1941. godine“ biće svečano otvorena u petak, 9. marta 2018. godine, u 19h u Salonu Narodnog muzeja Zrenjanin. Izložbu će otvoriti muzejski savetnik Saša Srećković, iz Etnografskog muzeja u Beogradu, a prisustvovaće i recenzent izložbe i teksta istoimene knjige prof. dr Milanka Todić. Autor izložbe je Dušan Marinković, viši kustos Narodnog muzeja Zrenjanin.

Izložba „Mlinovi na području srednjeg Banata od praistorije do 1941. godine“ je rezultat istraživačkog rada za zvanje višeg kustosa, Dušana Marinkovića, koji je završen oktobra 2016. i  uz prateću dvojezičnu knjigu, na srpskom i na engleskom jeziku, prezentuje i pruža bogate informacije o nastanku i razvitku mlinske delatnosti i industrije na području srednjeg Banata. Ideja je započeta 2012. godine projektom Učinimo kulturno nasleđe dostupnim kada su fotografisani i dokumentovani svi objekti ovog tipa.

Izložba predstavlja rezultate izučavanja mlinova i njihovog značaja u širenju industrijalizacije na teritoriji Banata. Pažnja je posvećena mlinovima koji su se nalazili na području današnjeg Srednjobanatskog okruga i koji su u nadležnosti Narodnog muzeja Zrenjanin. Publika će moći da se upozna sa različitim vrstama mlinova kao što su vodenice, brodske vodenice, suvače, vetrenjače i industrijski mlinovi, da pročita opise njihovih fizičkih, mehaničkih i arhitektonskih odlika i funkcija, i da sagleda njihov privredni značaj, naročito u sklopu širenja industrijskog načina proizvodnje u današnjoj Vojvodini tokom XIX veka. Ovom izložbom takođe je obuhvaćeno i mapiranje mesta, na osnovu raspoložive građe, na kojima su se mlinovi nalazili u naseljima srednjeg Banata. Poseban segment postavke je prezentacija i sažeta analiza sačuvanih arhivskih fotografskih snimaka mlinova, kao i snimaka koji prikazuju sadašnje stanje onih objekata koji su do danas očuvani ili su do nedavno postojali. Predstavljena je i namena i način funkcionisanja ovih objekata, njihov način gradnje i materijali od kojih su se gradili, kao i verovanja i običaji koji su ih pratili.

Sama izložba obuhvata preko 40 panoa (obogaćenih terenskim i arhivskim fotografijama, tehničkim crtežima mlinova, tabelama, mapama), šest interaktivnih maketa koje su napravili učenici Elektrotehničke i građavinske škole Nikola Tesla u Zrenjaninu, tri originalne mape koje su služile kao izvor za istraživački rad (mape su digitalizovane i nalaze se na jednoj površini zajedno sa arhivskom fotografijom i fotografijom sadašnjeg stanja ovih arhitektonskih objekata), kao i razglednice sa motivima vetrenjača iz kolekcije čiji je vlasnik dr Peter Rokai, profesor opšte istorije srednjeg veka na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Prateći program izložbe obuhvata video projekcije, predavanja i radionice.

Ono po čemu ovu izložbu možemo izdvojiti od dosadašnjih izložbi u Narodnom muzeju Zrenjanin, a i šire, je implementacija QR kodova na izložbi i unutar publikacije „Mlinovi na području srednjeg Banata od praistorije do 1941. godine“. Naš muzej sa ovim pristupom postaje jedan od pionira korišćenja novih tehnologija u Srbiji u svrhu muzejske izložbene delatnosti. Da bi se u potpunosti sagledale izložba i knjiga, neophodno je preuzeti besplatnu aplikaciju Mills of Central Banat AR sa Play prodavnice i instalirati je kako bi bio pokrenut sadržaj koda. Time ova izložba, zajedno sa publikacijom, postaje interaktivna. Svaki QR kod korisniku pruža audio-vizuelnu informaciju koja je direktno vezana za konkretni sadržaj poglavlja izložbe. Ovim načinom možemo publici pružiti znatno više informacija na interesantan i inovativan način.

 

 

Saradnici na izložbi

U realizaciji izložbe „Mlinovi na području srednjeg Banata od praistorije do 1941. godine“ učestvovao je veliki broj saradnika koji su doprineli njenom kvalitetu, tako da ova izložba predstavlja dobar primer saradnje muzeja sa više institucija i pojedinaca.

 Elektrotehnička i građevinska škola Nikola Tesla je više od godinu dana radila na izradi 5 maketa za potrebe izložbe.

 Upminister Windmill iz Londona je muzej posvećen očuvanju vetrenjača i širenju svesti o njihovom značaju u društvu. Gospodin Klif Featerson je ustupio autorska prava projekcije i korišćenja 3D animacija za potrebe naše izložbe. Animacije objašnjavaju princip mehanizma rada vetrenjače i parnog mlina.

 International Wood Culture Society je organizacija koja se bavi prikupljanjem i objavljivanjem dokumentarnih filmova širom sveta koji su posvećeni materijalnom i  nematerijalnom kulturnom dobru. Ugovor je potpisan za prikazivanje 2 dokumentarna filma (Windmills Museum in Zaandam i The Old Windmill) iz njihove arhive.

IT programerska firma PHIME je izradila kodove, aplikaciju i optimizovala audio-video materijal za potrebe izložbe i time je zaslužna za interaktivni deo postavke.

Uz saglasnost RTS-a i našeg poznatog srpskog reditelja, scenariste, istoričara umetnosti i likovnog kritičara Đorđa Kadijevića dobijena su prava za korišćenje prvog srpskog horor filma „Leptirica“ za izložbu.

 Istorijski arhiv Zrenjanin je dao na uvid i za potrebu izložbe mape Torontalske županije kao i mnoge druge podatke neophodne za pisanje istraživačkog rada.

 Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Zrenjanina kao i Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica ustupio je neophodne tehničke crteže koji će biti izloženi na izložbi a na osnovu kojih su učenici pravili makete.

 Snežana Negovanović iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda ustupila je snimke vodenica sa teritorije Srbije.

Izložba će u Salonu Narodnog muzeja Zrenjanin trajati do 22. aprila 2018. godine, a projekat je realizovan finansijskim sredstvima Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.