Foto:Ilija Miljković /pzzp.rs

Vesti- Stručni tim Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode  bio je uključen u stručni nadzor i utvrđivanje stanja na terenu povodom uginuća strogo zaštićenih vrsta ptica tokom novembra 2023.godine. Ustanovljeno je da je pre svega došlo do uginuća ždralova i to usled oboljenja od virusa ptičijeg gripa, AVIJARNE INFLUENCE (H5/N1). Ptičiji grip se pojavio na mestima koje ždralovi koriste za odmor prilikom preleta ka jugu i do ovog trenutka je registrovano oko 600 uginulih jedinki za područje AP Vojvodine.

Najviše je zabeleženo uginulih sivih ždralova na lokalitetu Kapetanski rit (oko 400 jedinki), Slanom Kopovu (oko 35), Čokanjskom kopovu (12 ), Rusandi (7)…

Bilo je i desetak izolovanih slučajeva da su obolele ptice sletele u dvorišta kuća ili drugih stambenih i poslovnih objekata, što je odmah prijavljeno Republičkoj veterinarskoj inspekciji. Žive obolele ptice, u zavisnosti od stepena bolesti, se mogu prepoznati po tome što su mirne, jedva stoje na nogama, slabo ili ne lete, ne reaguju na ljude. Zbog svega navedenog apelujemo na građanstvo da ne prilaze ždralovima, niti drugim pticama sa upaljivim simptomima, ukoliko naiđu na njih.

Prema podacima koje dobijamo sa terena zabeležen je veliki broj stradalih sivih ždralova i u susednoj Mađarskoj gde se broj uginulih ptica broji hiljadama.

Ždralovi inače naselјavaju severne delove Evrope, centralnu i severnu Aziju. Selica je koja zimu provodi u Africi i na Mediteranu. Prilikom seobe veliki broj primeraka zadržava se na ustalјenim odmaralištima duž migratornih puteva (plitka jezera, močvare i slično), gde ptice uglavnom provode noć, dok se tokom dana hrane po okolnim polјoprivrednim površinama i otvorenim staništima.

Evropski značajna migratorna stanica ždralova je slano jezero Slano Kopovo kod Novog Bečeja, na kojem se tokom jesenje seobe na noćenju okuplјa i do 20.000 jedinki. Pored Slanog Kopova, ždralovi se zadržavaju na još nekoliko slatinskih područja kao što su Kanjiški jaraši, Rusanda, Okanj, pašnjaci oko Čoke i Mokrina.

Dosadašnja uginuća ždralova u 2023. godini zabrinjavajuća su jer mogu dovesti do značajnog pada populacije ove strogo zaštićene vrste, a tačne podatke ćemo imati nakon seobe i preciznog prebrojavanja stradalih ptica.

Zbog stradanja ždralova Uprava za veterinu Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je dana 28. novembra 2023.godine donelo dva Rešenja kojima se više područja u Srednjebanatskom upravnom okrugu proglašavaju zaraženim od zarazne bolesti AVIJARNA INFLUENCA (Pestis avium, Highly pathogenic avian influenza) kod divljih ptica, izazvana visokim patogenim sojem virusa H5N1.

ZARAŽENIM se smatraju područja u poluprečniku od 3 km od žarišta na lokacijama veliko jezero u Parku prirode „Banja Rusanda“ i obuhvata naseljena mesta Melenci i Tomaševac na teritoriji Opštine Zrenjanin.

UGROŽENIM se smatra područje u poluprečniku od najmanje 10km od žarišta i obuhvataju naseljena mesta Kumane, opština Novi Bečej, Elemir, Jankov Most, Mihajlovo, Orlovat i Botoš u opštini Zrenjanin, Uzdin i Kovačica u Opštini Kovačica..

Rešenja su doneta na osnovu Zakona o veterinarstvu (Sl. glasnik RS broj: 91/05, 30/2010, 93/2012 i 17/2019 i dr.zakon) i na osnovu Pravilnika o utvrđivanju mera za rano otkrivanje, dijagnostiku, sprečavanje širenja, suzbijanje i iskorenjivanje zarazne bolesti avijarna influenca, kao i načinu njihovog sprovođenja (Sl.glasnik RS broj 7/10).

Avijarna influenca (AI) je veoma prenosiva zarazna bolest, izazvana virusima influence tipa A. Rezervoar i vektor virusa avijarne influence predstavlјaju određene vrste migratornih divlјih ptica (guske, patke, labudovi, ždralovi), čije je stanište vezano uglavnom za vodena staništa (močvare, jezera, bare, reke). Neke od ovih vrsta ne pokazuju kliničke znakove bolesti. Migratorne ptice mogu preneti virus na ogromna rastojanja (pa i interkontinentalna) i tako vršiti značajan uticaj na biocenozu određenih regija. Takođe, one mogu biti izvor infekcije za neke autohtone vrste ptica stanarica, okolnu dvorišnu živinu, druge domaće životinje (svinje) i čoveka. Podtipovi H5, H7 i H9 virusa influence A redovno uzrokuju kliničku manifestaciju bolesti kod domaće živine, a podtipovi H5 i H7 su posebno patogeni za kokoš i ćurke. Visoko patogeni sojevi virusa mogu naneti ogromne direktne i indirektne ekonomske štete farmama živine, s obzirom da mortalitet može biti i blizu 100%.

Kod pojedinih podtipova visoko patogenih virusa avijarne influence, zabeleženo je prenošenje i na druge vrste sisara, kao i na čoveka (H5N1 i dr.).

Izvor: Pokrajinski zavod za zaštitu prirode