Prema statističkim podacima na području Srednjobanatskog okruga na kraju 2023. godine bilo je 9.596 lica na evidenciji nezaposlenih, od toga u Gradu Zrenjaninu 4.766, zatim u opštini Žitište 1.347, Nova Crnja 917, Novi Bečej 1.463 i na području opštine Sečanj 1.103 lica.
U odnosu na period od pre godinu dana na evidenciji se u okrugu beleži smanjenje za 924 lica, dok je od toga 553 lica manje u Zrenjaninu, kao najvećoj opštini.
Posmatrajući strukturu nezaposlenih po stručnoj spremi za filijalu Zrenjanin, za okrug, dominantna kategorija su nekvalifikovani radnici (I stepen stručne spreme) – na evidenciji je 4.920 lica (51%). Sledi kategorija sa srednjom stručnom spremom (III i IV stepen) – 3.604 lica (37,56%), dok je lica sa završenim visokim obrazovanjem u trogodišnjem trajanju oko 4% (352), a 5,37% u četvorogodišnjem (515 lica). Drugim rečima, od ukupnog broja nezaposlenih lica 51% čini nestručna radna snaga, a 49% stručna.
U Gradu Zrenjaninu na kraju 2023. godine bilo je 4.766 lica, od toga žena 2.634. Po stepenu stručne spreme, najveći broj lica na evidenciji nezaposlenih je bez kvalifikacije – 2.036, sa II stepenom na evidenciji je 89 lica, sa srednjom stručnom spremom je 1.949 (III stepen 864, a sa IV stepenom je 1.085 lica), zatim je 238 lica sa VI stepenom, VII/1 i VII/2 stepen stručne spreme ima 433 lica, a na evidenciji je 1 doktor nauka.
Rezultati u sprovođenju programa i mera aktivne politike zapošljavanja za prošlu godinu kao i drugi relevantni pokazatelji o stanju na tržištu rada u Srednjobanatskom okrugu u skladu su sa Nacionalnim akcionim planom zapošljavanja za 2023. godinu.
Tokom 2023. godine filijala za zapošljavanje Zrenjanin je posredovala u zapošljavanju 1.889 lica sa evidencije nezaposlenih.
Realizovana su dva sajma zapošljavanja – u Zrenjaninu i Novom Bečeju.
Traženiji profili bili su: operateri u proizvodnji, pomoćni radnici, prodavci, magacioneri, vozači, administrativni radnici, medicinske sestre, kuvari, konobari, elektrotehničari, radnici obezbeđenja, gerontodomaćice, lekari, nastavnici, i dr.
Filijala za zapošljavanje Zrenjanin tokom 2023. godine realizovala je finansijske i nefinansijske mere zapošljavanja, predviđene planom i programom rada.
Rezultat realizacije aktivnih mera su zapošljavanje, obezbeđivanje različitih programa zapošljavanja na manje razvijenim područjima, podsticanje pozitivne diskriminacije teže zapošljivih lica, podizanje nivoa zapošljivosti nezaposlenih i viška zaposlenih, povećanje ponude kompetentne radne snage, itd.
I prošle godine aktivne mere zapošljavanja finasirane su iz tri izvora: republičkog i pokrajinskog budžeta i udruživanjem finansijskih sredstava lokalnih samouprava Žitište, Nova Crnja, Novi Bečej i Zrenjanin i NSZ .
Programi dodatnog obrazovanja i obuka omogućili su uključivanje 29 lica na stručnu praksu, zatim 4 lica stažira po programu pripravnika za nezaposlene sa srednjim obrazovanjem, 5 lica su pripravnici sa visokim obrazovanjem.
Na obuke za tržište rada uključeno je 16 lica.
Na području Srednjobanatskog okruga u program „Moja prva plata“ za 2023. godinu, uključila su se 64 poslodavca u čijim preduzećima će se osposobljavati 82 mladih. U prošlom, trećem ciklusu programa „Moja prva plata“ (realizovan tokom 2023.g) na području srednjeg Banata 120 mladih se osposobljavalo u 77 kompanija.
Teže zapošljiva nezaposlena lica i 2023. godini su imala prioritet pri uključivanju u aktivne mere zapošljavanja, a to su: mladi do 30 godina starosti – bez kvalifikacija/sa niskim kvalifikacijama, mladi u domskom smeštaju, hraniteljskim porodicama i starateljskim porodicama; stariji od 50 godina; Romi; osobe sa invaliditetom; radno sposobni korisnici novčane socijalne pomoći; dugoročno nezaposleni i žrtve porodičnog nasilja. Na realizaciji javnih radova po konkursu Nacionalne službe za zapošljavanje za javne radove angažovano je 60 nezaposlenih lica (od toga 35 nezaposlenih osoba sa invaliditetom). Poslodavci su uz finansijsku podršku subvencije za novo zapošljavanje zaposlili 58 lica (prilikom proširivanja poslovanja ili povećanja obima proizvodnje, i dr.).
Subvenciju za samozapošljavanje NSZ koristilo je ukupno 94 lica na nivou oruga, od toga 77 malih biznisa pokrenuto je uz podršku programa za samozapošljavanje NSZ, dok je 17 novih delatnosti registrovano uz podršku subvencija po programima LAPZ lokalnih samouprava i pokrajinskog konkursa za samozapošljavanje. Po programu subvencija za osobe sa invaliditetom (OSI) bez radnog iskustva, zaposleno je 17 OSI sa evidencije nezaposlenih.
Prema lokalnim akcionim planovima zapošljavanja (LAPZ) i uz finansijsku podršku razvoju lokalne politike zapošljavanja, na području opština Žitište, Novi Bečej i Nova Crnja realizovani su programi samozapošljavanje i novo zapošljavanje teže zapošljivih lica, zatim i program javnih radova u Novom Bečeju i Žitištu, dok se Grad Zrenjanin opredelio za realizaciju mera javni radovi i stručna praksa.
Realizacija programa i mera za zapošljavanje osoba sa invaliditetom u Srednjobanatskom okrugu tokom 2023. godine:
Na evidenciji filijale Zrenjanin, na području Srednjobanatskog okruga, na kraju 2023.g nalazi se 610 lica sa statusom OSI (od toga žena je 246), od tog broja u opštini (Gradu) Zrenjaninu na evidenciji je 448 lica, a na evidenciji u ispostavama Žitište 40, Nova Crnja 24, Novi Bečej 73 i Sečanj 25 lica. Posmatrano po stepenu stručne spreme, u okrugu, na evidenciji je 233 lica bez kvalifikacije, 42 sa II stepenom stručne spreme, sa završenim trogodišnjim i četvorogodišnjim srednjim školama (III i IV sss) je 295 lica, 3 sa V stepenom, 22 sa VI (VI/1 i VI/2 sss), i 15 OSI sa VII sss.
Od 448 lica sa statusom OSI u Zrenjaninu, 190 je žena, po stručnoj spremi najbrojnija su lica sa završenom srednjom školom – 212, zatim nekvalifikovani – 171 lice, 32 je sa II stepenom, sa VI sss 17, dok je sa fakultetskom diplomom ( VII sss) na evidenciji 13 lica.
Pored posredovanja u zapošljavanju, OSI se uključuju u aktivne mere zapošljavanja namenjene ovoj kategoriji nezaposlenih, koje omogućuju zapošljavanje, odnosno ekonomsko osnaživanje, samostalnost i socijalno uključivanje OSI.
NSZ je za poslodavce koji zapošljavaju OSI obezbedila finansijsku podršku odnosno finansijske olakšice. Tokom 2023.g OSI zaposlene kroz aktivne mere: 17 lica kroz program subvencija zarade za OSI bez radnog iskustva; u javne radove uključeno 35 lica; preko programa novo zapošljavanje za teže zapošljive kategorije – 13 lica; u program stručna praksa jedno lice. Jedna od aktivnih mera za nezaposlene OSI je i program samozapošljavanja. Kao mera pozitivne diskriminacije, ovaj program podrazumeva veći iznos subvencije za započinjanje biznisa u poređenju sa iznosom za ostale nezaposlene – 2023.g . subvencija za OSI iznosila je 330.000 dinara, a 6 lica sa statusom OSI pokrenulo je privatan biznis. Na obuke za tržište rada uključeno je 16 lica: 10 lica na obuku za knjigovođe, dok je 6 lica uključeno na obuku za izradu gornjih delova obuće.
U skladu sa primenom Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom u filijali Zrenjanin su realizovana 283 zahteva za procenu radne sposobnosti (najveći broj lica na proceni bio je iz radnog odnosa).
Po Zakonu o zapošljavanju i profesionalnoj rehabilitaciji OSI, po sistemu kvotnog zapošljavanja OSI, poslodavci u čijim firmama je zaposleno preko 20 radnika (a do 49 ukupno) moraju da imaju jednu zaposlenu osobu sa invaliditetom, dok poslodavci koji imaju 50 i više radnika obavezni su da među njima imaju i dve osobe sa invaliditetom , te na svakih sledećih 50 zaposlenih jednu oobu sa invaliditetom.
Rezultati programa za samozapošljavanje u Srednjobanatskom okrugu 2023. godine:
Uz podršku programa za samozapošljavanje tokom 2023.g na teritoriji Srednjobanatskog okruga otvorene su 94 firme. Ove delatnosti registrovane su uz podršku programa za samozapošljavanje Nacionalne službe za zapošljavanje, zatim finansiranog preko Sekretarijata za privredu i turizam APV (pokrajinski javni poziv) i sredstvima lokalnih samouprava (sufinansiranje programa zapošljavanja predviđeno LAPZ-om).
Program za samozapošljavanje za cilj ima otvaranje novih radnih mesta i promociju preduzetničkih vrednosti. Pored subvencije, koja je 2023. g iznosila 300.000 dinara (za osobe sa invaliditetom koje su pokrenule svoj biznis iznos je bio nešto veći – 330.000 dinara) program uključuje informisanje, obuke za vođenje biznisa i uslugu mentoringa .
Korisnici podsticaja za samozapošljavanje prošle godine najčešće su registrovali uslužne firme: registrovano je 18 servisnih radnji (elektro servisi, popravka motornih vozila, bravarsko-mašinske radionice, vodoinstalaterske, i sl), zatim 14 proizvodnih radionica (oblast mašinstva, tekstilstva, obrade drveta), delatnost 10 firmi je pružanje različitih usluga, po 9 je kozmetičkih i frizerskih salona i firmi iz oblasti ugostiteljstva, po 8 advokatskih kancelarija i građevinskih firmi, 4 krojačko-šivačke radionice, 8 firmi pruža intelektualne usluge (konsalting, edukacije, digitalne usluge), delatnost 2 firme su medicinske usluge, i dr.
Učešće u programu za samozapošljavanje u karijernom smislu znači novi početak: pokretanje privatnog posla i ulogu vlasnika firme. Preduzetnici-početnici 2023.g su različitih zanimanja, svih starosnih kategorija – među njima je 33 lica starosti do 30 godina, a po polu žene su nešto brojnije – privatan biznis pokrenulo je 49 žena i 45 muškaraca. Najviše malih biznisa registrovano je na području opštine (Grada) Zrenjanina, zatim na području opština Žitište i Novi Bečej i potom opština Nova Crnja i Sečanj.
Za ovu vrstu podrške, po javnom pozivu za samozapošljavanje, mogla su konkurisati lica koja su prijavljena na evidenciju NSZ i imaju završenu obuku „Put do uspešnog preduzetnika“. Zainteresovani obuku mogu da pohađaju u filijali za zapošljavanje u Zrenjaninu, ili on-lajn. Obuka obuhvata pet oblasti: informacije o javnom pozivu NSZ, osnove preduzetništva, pravni aspekt biznisa (kako osnovati firmu, kako pratiti pravnu regulativu, osnovni principi upravljanja firmom), ekonomski aspekt biznisa (kako analizirati tržište, zbivanja na tržištu, poteze konkurencije, koliko novca je potrebno za započinjanje i uspešno vođenje sopstvenog posla, informacije o izvorima finansiranja, o raspoloživim kreditnim linijama, itd), biznis plan.
Uz podršku ovog programa moguće je pokrenuti biznis iz bilo koje od proizvodnih ili uslužnih delatnosti, a isključene su primarna poljoprivredna proizvodnja, menjačnice, taksi usluge.
